دوره آموزشی راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی (تورلیدر فرهنگی) یکی از دوره‌های بسیار پر اهمیت مصوّب وزارت میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع‌دستی و است. موضوع محوری این دوره چگونگی سفر در بسترهای تاریخی و اجتماعی می باشد و به مباحث مربوط به فرهنگ و تاریخ ایران پرداخته می شود.
دوره آموزشی (تورلیدر فرهنگی) یکی از دوره های کوتاه مدت است که در میان دوره‌های آموزشی کوتاه مدت گردشگری، تقریباً بیشترین متقاضی را دارد. طول مدت این دوره ۴ ماه می باشد که از ۱۸ سرفصل تئوری و ۲ سفر عملی تشکیل شده است که توسط اساتید مجرب این حوزه تدریس می گردد. افرادی که تمایل دارند راهنمای تورهای تاریخی و فرهنگی شوند، با شرکت در این دوره آموزشی هر چه بیشتر با تاریخ، تمدن و فرهنگ ایران زمین آشنا خواهند شد و اطلاعاتی جامع در مورد ایران کسب خواهند نمود.
همانطور که آگاه هستید برای برگزاری سفرهای گروهی، حتماً نیاز به داشتن کارت راهنمای گردشگری از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هست، زیرا در صورت بروز خطرات احتمالی، علاوه بر اینکه بیمه به آنها تعلق نمی‌گیرد، مسئولیت مسائل به عهده راهنمای تور است. با گذارندن دوره آموزشی راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی متقاضیان موفق به دریافت گواهینامه معتبر (تورلیدر فرهنگی) از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خواهند شد.
دو بار در سال، ماه‌های مرداد و بهمن.
بازه ثبت‌نام آزمون جامع، ۱ ماه قبل از هر آزمون است که از طریق سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اطلاع رسانی میشود.
خیر، طبق مصوبه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بخش تئوری و عملی دوره‌های آموزش گردشگری باید گذرانده شوند و امکان شرکت غیرحضوری و فقط حضور در آزمون جامع گردشگری وجود ندارد
بنا به مصوبه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فراگیران می‌بایست آزمون جامع را در شهر موسسه خود امتحان دهند. بنابراین امکان اینکه فراگیر موسسه‌ای در شهر گرگان باشید و آزمون جامع را در شهر محل سکونت خود آزمون دهید وجود نخواهد داشت.
خیر. در حال حاضر دوره فشرده قانونی نیست.
به جز دوره راهنمای گردشگری کودک و راهنمای گردشگری با دوچرخه، سایر دوره‌ها محدودیت سنی ندارد.
بله. شرکت در سفرها و بازدیدهای دوره آموزشی اجباری بوده و بخشی از روند تکمیل پروسه آموزشی محسوب می شود.
بله، کارت راهنمای تور ایرانگردی و جهانگردی هر ۱ سال یکبار باید تمدید شود. لازم به ذکر است که برای تمدید کارت راهنمای ایرانگردی و جهانگردی باید به معاونت گردشگری استان واقع درخیابان خمینی آفتاب ۱۵، جنب امام زاده نورمراجعه کنید.
دروس مشترک در دوره کارشناسی فقط مربوط به رشته مدیریت جهانگردی است که اگر فردی فارغ‌التحصیل این رشته باشد برای ثبت نام در دوره‌های گردشگری رشته مرتبط محسوب شده و نیاز به گذراندن دوره‌های راهنمای فرهنگی و مدیریت فنی بند ب را نداشته و پس از تشکیل پرونده در موسسه به آزمون جامع معرفی می‌گردد.
در رشته‌های دیگر تشابه دروس منجر به تطبیق در دوره‌های آموزشی گردشگری نخواهد شد.
شرط انتقالی برای دوره‌های گردشگری از شهری به شهر دیگر وجود ندارد. متقاضی می‌بایست دوره خود را از ابتدا تا انتها در موسسه ثبت نامی بگذراند، مگر در صورت ملغی شدن موسسه آموزشی که فرد می‌تواند پرونده خود را برای انجام ادامه روند آموزشی به موسسه دیگری انتقال دهد، که در این شرایط بنا به شرایط آموزشی فرد که در اواسط دوره بوده یا انتهای دوره تصمیم‌گیری خواهد شد.
خیر، فرد حداقل می‌بایست دروس آزمون جامع را گذرانده باشد. در صورت ثبت نام برای آزمون جامع، فرد از سمت موسسه تایید نخواهد شد.
خیر، از مولفه‌های اساسی یک تور قانونی، داشتن راهنمای سفر رسمی است. در صورتی که سرپرست تور فاقد کارت تورلیدری باشد آن برنامه غیرقانونی محسوب میشود و تحت پوشش بیمه قرار نخواهد گرفت.
آزمون‌های داخلی دو هفته پس از اتمام هر درس، در یک بازه زمانی دو روزه برگزار میشود. اگر شما در تاریخ مقرر آزمون را شرکت نکنید به منزله غیبت بوده و تنها ۱۰ روز بعد ۲۴ ساعت زمان دارید تا آزمون را شرکت و غیبت خود را جبران کنید.
در صورتی که فرد یکی از دوره‌های تورلیدری را گذرانده باشد و قصد گذراندن دوره تورلیدری دیگری را داشته باشد یا هر دو دوره تورلیدری را همزمان ثبت نام کند، به عنوان حذف دروس مشترک درصدی از شهریه آنها کسر میشود.
برای فراگیران آوای طبیعت گلستان که دوره دوم را می‌خواهند بگذرانند ۱۵ درصد و برای فراگیرانی که اولین دوره را می‌خواهند در آوای طبیعت گلستان بگذرانند ۱۰ درصد از شهریه کسر میشود.
منابع آزمون جامع از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اعلام میشود و سوالات آزمون از همان منابع طرح میشود، تدریس اساتید نیز طبق منابع اعلام شده سازمان است ولی از آنجایی که ممکن است پاورپوینت استاد موارد جزئی را شامل نشود برای آزمون جامع بهتر است علاوه بر جزوه استاد، منبع معرفی شده از سمت سازمان میراث فرهنگی نیز مطالعه شود.
برای کمیسیون فنی دوره راهنمای ایرانگردی و جهانگردی مدرک مرتبط با گذراندن دوره زبان مربوط به موسسه زبان و یا مدارک مربوط به اقامت در کشوری دیگر که مشخص کند فرد مسلط به آن زبان است باید ارائه شود و برای دوره راهنمای طبیعت‌گردی مدارک کوهنوردی (صعودهای کوهنوردی، دوره‌های کوهنوردی)، مدارک مربوط به دوره‌های دره نوردی و یا هر مدرکی مرتبط با تخصصی ویژه در زمینه طبیعت باید ارائه شود.
طبیعتا تضمینی برای همکاری وجود ندارد و به عملکرد خود فرد بستگی دارد.
سفرهای طبیعت‌گردی، سفر به مناطق بکر طبیعی است که شب‌مانی آن معمولا طبیعت و کمپ است. از زیر مجموعه سفرهای طبیعت‌گردی می‌توان به جنگل‌نوردی و دره‌نوردی اشاره کرد. راهنمایان طبیعت‌گردی لیدر سفرهای این‌چنینی هستند که در دوره آموزشی دروسی را در رابطه با محیط طبیعی مانند آشنایی با گیاهان، آشنایی با تنوع زمین‌شناسی و استقرار و بقا در طبیعت می‌گذرانند.
اما سفرهای ایرانگردی و جهانگردی که اصطلاحاً به آن سفرهای فرهنگی می‌گویند، سفرهایی هستند که مسافران از جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و هنر و معماری مقصد سفر بازدید خواهند کرد و اقامت این‌گونه سفرها عمدتاً هتل است. راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی لیدر سفرهای فرهنگی هستند که در دوره آموزشی خود با هنر و معماری ایران و جهان، شناخت اماکن تاریخی و شناخت فرهنگ و اقوام ایران زمین آشنا می‌شوند.
طبق مصوبه آئین نامه هیئت وزیران در سال ۹۵، مقرر شده است که تمامی سفرها در قالب تورهای گردشگری، باید راهنمای تخصصی خود را داشته باشند.
اطلاع‌رسانی‌های مربوط به دوره‌های آموزشی از طریق کانال‌های آموزشی دوره‌ها انجام میشود. فراگیران با ورود به سایت آوای طبیعت گلستان در صفحه خانه می‌توانند در کانال تلگرامی دوره خود عضو شوند.
در حال حاضر ۳ نوع دوره آموزشی در زمینه تورلیدری و راهنمای تخصصی وجود دارد:
درآمد راهنمایان سفر طبق تعرفه سازمان گردشگری برای راهنمایان فرهنگی روزانه ۲۶۴۰۰۰ و راهنمایان طبیعت گردی ۳۳۰۰۰۰ تومان بر یک روز است. اما این عدد قطعی و ثابت نیست و بر حسب توانایی‌ها و تجربه راهنما و همچنین تمایل آژانس می‌تواند کم یا زیاد شود. در حال حاضر راهنمایانی وجود دارند که همین حداقل حقوق را هم دریافت نمی‌کنند ولی خوب تورلیدرهایی هم هستند که بدلیل توانایی بالا روزی ۵۰۰ هزار تومان حق‌الزحمه دریافت می‌کنند.
راهنمای تور ایرانگردی و جهانگردی راهنمای تور فرهنگی (Cultural tour Leader) به کسی است که دارای کارت رسمی راهنمای تور فرهنگی است و سرپرستی و مدیریت اجرایی یک تور ایرانگردی و جهانگردی را بر عهده دارد.
دوره راهنمای تور ایرانگردی و جهانگردی شامل ۱۸ سرفصل است که شرح آن به صورت زیر است:
۱. شناخت اماکن تاریخی ایران ۲. مبانی جغرافیای جهانگردی و نقشه خوانی ۳. معماری ایران و جهان
۴. آشنایی با میراث فرهنگی و هنرهای سنتی ۵. آشنایی با فرهنگ و اقوام ایران زمین ۶. شناخت روحیات ملل
۷. زبان تخصصی ۸. مبانی اکوتوریسم و واژگان و اصطلاحات فرهنگی ۹. شناخت موزه‌های ایران
۱۰. آشنایی با تاریخ سیاسی اجتماعی معاصر ۱۱. فنون و مهارت‌های تورگردانی ۱۲. شناخت صنعت گردشگری
۱۳. بهداشت سفر و کمک‌های اولیه ۱۴. اخلاق حرفه‌ای گردشگری و الگوهای رفتاری ۱۵. سخنوری و فن بیان
۱۶. قوانین و مقررات گردشگری ۱۷. اصول تفسیر میراث ۱۸. آشنایی با تاریخ ایران (قبل و بعد از اسلام)
فراگیران دوره‌های آموزشی مجاز هستند ۱/۳ ساعت هر درس را غیبت داشته باشند. غیبت بیش از این حد سبب حذف فرد از درس شده و فراگیر باید آن درس را مجدد اخذ کرده و شرکت نماید. در نهایت غیبت بیش از ۱/۳ ساعات کل دوره منجر به حذف فراگیر از دوره آموزشی میشود
آزمون جامع فقط شامل پاسخ به سوالات زبان تخصصی انگلیسی است و اگر فردی به غیر از زبان انگلیسی متقاضی زبان دیگری است، برای آن زبان فقط باید مصاحبه زبان را شرکت نماید.
علاقمندان به دوره‌های تورلیدری با مدرک دیپلم یا فوق دیپلم در صورت داشتن تخصصی خاص (ویژه دوره راهنمای طبیعت‌گردی) و تسلط به زبانی غیر از زبان انگلیسی (ویژه دوره راهنمای ایرانگردی و جهانگردی) می‌توانند در کمیسیون فنی سازمان میراث جهت دریافت مجوز گذراندن دوره‌های گردشگری با مدرک زیر لیسانس شرکت کنند.
روند شرکت در این کمیسیون به شرح زیر است:
۱. تماس با موسسه و ارائه مدارک مرتبط با زبان یا تخصص ویژه
۲. ارسال مدارک توسط موسسه به اداره معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
۳. تماس با فرد متقاضی از سمت معاونت گردشگری برای شرکت در جلسه کمیسیون برای متقاضیان دوره راهنمای طبیعت گردی و شرکت در مصاحبه زبان های غیرانگلیسی برای متقاضیان دوره راهنمای ایرانگردی و جهانگردی
شما برای گرفتن کارت راهنمای تور باید جواب این ۳ استعلام را دریافت کنید و به سازمان گردشگری استان تهران تحویل دهید که تقریباً ۱ ماه طول می‌کشد، پس از ارائه این ۳ مدرک باید در کمیسیون فنی اداره میراث استان نیز شرکت نمایید.
مدارک مورد نیاز جهت ارائه به سازمان گردشگری استان تهران جهت صدور کارت راهنمای تور:
فراگیران دوره های راهنمایان پس از پشت سر گذاشتن مراحل زیر می بایست به موسسه مراجعه و فرم درخواست تکمیل پرونده را جهت بررسی و جمع بندی پرونده پر کنند:
مصاحبه زبان دوره های گردشگری توسط اداره کل میراث استان برگزار خواهد شد، بدین صورت که موسسات اسامی متقاضیان مصاحبه را به استان اعلام مینماید و سپش طبق لیست ارسالی تاریخ برگزاری مصاحبه از سمت اداره کل میراث استان اعلام میشود.
مصاحبه تک مرحله ای و شفاهی خواهد بود.
فراگیرانی که تحت شرایط خاص برای مدتی قادر به حضور در کلاس‌های دوره نباشند می‌توانند از مرخصی تحصیلی استفاده کنند. مرخصی تحصیلی از ۳ تا ۵ ماه است (سقف مرخصی برای دوره مدیر فنی بند ب ۳ ماه و برای دوره‌های راهنمایان گردشگری ۵ ماه است). دوره‌های راهنمایان تخصصی به علت برگزاری دوره‌ای شامل شرط دریافت مرخصی تحصیلی نخواهند شد.
فراگیران متقاضی دریافت مرخصی، باید با مراجعه به موسسه فرم مرخصی تحصیلی را دریافت و پس از مطالعه شرایط مرتبط با مرخصی آنرا تکمیل کنند تا پس از بررسی با مرخصی آنها موافقت شود.
شما برای برگزاری تور حتما باید کارت تورلیدری داشته باشید و آژانس‌ها اجازه برگزاری تور با لیدر بدون کارت را ندارند، چرا که تورلیدر مسئول هرگونه حادثه در طول برنامه است و در صورت بروز حادثه احتمالی برای تور که راهنمای سفرش کارت ندارد، تورلیدر و آژانس مقصر بوده و از سمت قانون مجرم شناخته خواهند شد.
هزینه سفر و بازدیدهای دوره‌های آموزشی به صورت جداگانه از شهریه دوره محاسبه می‌شوند.
راهنمای تور وظیفه اجرای درست تور و هماهنگ کردن نفرات زیر دست را مطابق با برنامه تور بر عهده دارد.
